2) نارسایی پیوند قرنیه چشم:
علائم:
– تاری در دیدن اجسام
– ریزش شدید اشک از چشم
– قرمزی و متورم شدن اطراف چشم
– در صورتی که شخص پیوند قرنیه چشم را انجام داده باشد و با علائم بالا درگیر شده، بدون اتلاف وقت باید به جراح چشم مراجعه کند.
درمان:
تجویز “کورتیکوستروئیدهای موضعی” (داروهای
کورتون) که ممکن است حتی در موارد شدید از داروهای تضعیفکننده سیستم ایمنی
بدن نیز استفاده شود.
3) انسداد ورید و شریان مرکزی چشم:
علل:
– بیماریهای دریچهای قلب
– وجود خون وریدی
– افزایش غلظت خون
علائم:
از بین رفتن ناگهانی دید در چشم بدون داشتن درد
انسداد شریان مرکزی چشم اغلب در افراد دارای فشار خون بالا و افرادی که دچار”آرترو اسکلروزیس” (انسداد عروقی) هستند، مشاهده میگردد.
اگر از بین رفتن بینایی بهعلت انسداد شریان
مرکزی چشم باشد دیگر کاری نمیتوان برای بیمار انجام داد و بینایی وی برای
همیشه از بین میرود.
4) سوختگیهای شیمیایی:
این نوع سوختگیها شامل سوختگیهای ناشی از
اسید و باز میباشند (باز(قلیا) از اسید خطرناکتر است). البته آمونیاک در
میان بازها، بیماران را با خطرات بیشتری مواجه میکند.بازها چون قادرند
بیشتر در چشم نفوذ کنند و(IOP فشار داخل چشمی) را افزایش دهند، خطرناکتر
میباشند. بنابراین اسیدها به نسبت بازها خطر کمتری دارند.
درمان:
شست و شوی چشم تا حدی که (PH) چشم نرمال
و(PH) قرنیه به حدود 6/7- 3/7 برسد. بهترین روش برای شست و شو، سرم های
نمکی (نرمال سالین) “رینگر” و آب استریل میباشد.
5) سوختگی در اثر تشعشعات:
این نوع سوختگیها اغلب بر اثر قرار گرفتن
طولانی مدت قرنیه چشم در معرض اشعههایی مانند اشعهی ماوراء بنفش ظاهر
میشوند که سبب سوختگی و زخم در قرنیه نیز میگردند. از مهمترین نوع این
سوختگیها میتوان به سوختگی ناشی از جوشکاری و لامپهای خورشیدی اشاره
کرد.
علائم:
-درد شدید در چشم
-حساسیت شدید به نور
-ریزش اشک بهصورت متناوب
درمان:
بستن چشم همراه با استراحت و استفاده از
مسکن جهت کنترل درد بسیار موثر میباشد. البته استفاده از قطرههای آنتی
بیوتیک و “سیکلوپلژیک” (قطره های چشمی مورد استفاده برای اتساع مردمک چشم)
با تجویز پزشک به کاهش درد و جلوگیری از عفونت کمک میکند.قطرههای بیحسی
نظیر”تتراکائین” برای بیحسی موقت چشم در قبل از جراحی، استفاده میشود.
شخص در زمان استفاده از این قطرهها نباید چشم خود را بمالد، چون ممکن است
به قرنیهی آسیب جدی وارد شود.استفادهی بیش از مقدار توصیه شده توسط پزشک،
به شدت به سلولهای قرنیه صدمه میزند و حتی میتواند زمینه را برای زخم و
عفونت قرنیه فراهم کند. در نتیجه لک وسیع (ایجاد بافت جوشگاه) در قرنیه و
کاهش شدید بینائی برای فرد ایجاد میشود.معمولاً جوشکارها یا تراشکارها
بدون گذاشتن محافظ، دچار این نوع از سوختگی میشوند. این افراد حتی بدون
درمان به مدت 8 ساعت بهبود مییابند و از درد آنها به میزان قابل توجهی
کاسته میشود.
6) سوختگیهای حرارتی:
در این نوع از سوختگیها اغلب پلکها آسیب
میبینند ولی قرنیه دچار آسیب نمیشود. تورم و قرمزی پلکها از علائم مهم
این عارضه میباشد.
درمان:
شستن چشم با آب فراوان برای جلوگیری از حرارت چشم، پانسمان و انتقال دادن فرد به بیمارستان بسیار حائز اهمیت است.
استفاده از مسکنهای سیستمیک مانند”مرفین” و پمادهای آنتی بیوتیک مانند “تتراسیکلین” با نظر پزشک برای کاهش درد بسیار مفید است.
دوختن پلکهای فوقانی به پلکهای تحتانی با نخ بخیهی سیلک، از مهمترین اقدامات در سوختگیهای چشمی محسوب میشوند.
7) پارگیهای قرنیه و صلبیه:
این پارگیها بسیار خطرناک میباشند زیرا قسمتهای درونی چشم را در معرض عفونت قرار میدهند.
در هنگام وارد شدن ضربههای سنگین به چشم و
احتمال ایجاد پارگی در قرنیه یا صلبیه، نباید به چشم فشار آورد یا آن را
پانسمان کرد زیرا ممکن است محتویات چشم در اثر فشار بیرون بریزند. بنابراین
باید با آب چشم را شست و شو داد و یا این که بهوسیله یک کاپ چشمی آن را
بست.
8) صدمات اوربیت (کره چشم):
در صدمات اوربیت (کره چشمی) چون صدمه به جمجمه وارد شده است باید علائم حیاتی و سپس وضعیت بینایی بیمار را مورد بررسی قرار داد.
در ضربات خفیف مثل ضربهی مشت دست، زانو، آرنج، توپ گلف و تنیس چون فشار بالا است، استخوان کف کره چشم دچار شکستگی میشود.
9) اجسام خارجی در چشم:
اگر اجسام خارجی در سطح قرنیه یا ملتحمه
باشند، میتوان آنها را از سطح قرنیه خارج کرد ولی اگر این احتمال وجود
داشته باشد که جسم در چشم فرو رفته است نباید به آن فشار وارد کرد و فقط
بستن باند در این مورد موثر است. اجسامی مثل آهن، استیل و مس میتوانند
موجب واکنش التهابی شدید در چشم شوند و باید هرچه سریع تر توسط پزشک و
ترجیحا چشم پزشک خارج شود.اگر اجسامی مثل میخ یا چاقو در چشم فرو رفته
باشد، باید ابتدا در 2 طرف آنها باند قرار داد تا به چاقو یا جسمی که در
چشم فرو رفته فشار نیاید و بیشتر در عمق چشم فرو نروددر تمامی آسیبهای
چشمی بستن چشم بسیار کاربرد دارد، زیرا حرکت چشم سالم، چشم آسیب دیده را هم
دچار مشکل میکند. در ضمن در صدمات نافذ چشم مصرف داروی مسکنِ آسپیرین منع
مصرف دارد زیرا موجب تداوم خونریزی میشود.در آسیبهای شدید چشمی در صورت
عدم حس نور، تخلیهی کرهی چشم باید انجام شود که طی آن محتویات چشم با
مقداری عصب بینایی خارج میگردد. این عمل باید ظرف 2 هفته از صدمهی اولیه
انجام پذیرد در غیر این صورت باعث بروز حالتی میشود که التهاب آن منجر به
نابینا شدن کامل فرد میگردد.به طور کلی میتوان گفت وجود یک تکه کوچک
نظیر چوب، فلز، سنگ، شن، رنگ، یا سایر اجسام خارجی در چشم که با درد
زیادی برای بیمار همراه هستند، میتوانند به عنوان یکی از اورژانسهای چشم
تلقی شوندتحریکپذیری، قرمزی شدید چشم، احساس سائیدگی چشم هنگام پلک
زدن از علائم شایع در اورژانس بیماریهای چشم به شمار میروند.جسم
خارجی معمولاً با چشم غیر مسلح قابل دیدن است البته گاهی جسم
خارجی خیلی کوچک است و در زیر پلک قرار میگیرد که در این صورت
تنها با معاینه چشم پزشک میتوان به وجود آن پی برد.
علل:
خاک و باد
گرد و غبار
داشتن مشاغلی مثل نجاری، تراشکاری و
آهنگری که ممکن است در طی کار قطعات ریز چوب یا سایر مواد با شتاب زیاد
به درون چشم وارد شوند.
اکثر اجسام خارجی را میتوان بهراحتی
تحت بیحسی موضعی چشم در مطب پزشک یا درمانگاه خارج کرد ولی در صورت
عدم درمان بهموقع عفونت، خصوصاً اگر جسم خارجی بهطور کامل برداشته
نشود، عفونت چشمی و تب بالا بیمار را درگیر میکند.
قسمتهایی از چشم که ممکن است جسم خارجی وارد آن شود عبارتند از:
قسمت خارجی چشم
پشت پلک
قسمت داخلی چشم: خردههای فلز که با سرعت زیاد به چشم برخورد میکنند، میتوانند به داخل چشم بروند و در آنجا مستقر شوند.
اقدامات اولیه:
1)بیمار به هیچ عنوان نباید چشم خود را
بمالد.2)حتی الامکان چشم باید تا زمان معاینه پزشک بسته باشد.3)در حین
معاینه چشم ممکن است روی چشم با یک ماده بیخطر مانند ماده
رنگیرنگآمیزی(فلورسئین) شود تا جسم خارجی بهتر شناسایی گردد. بعد از
رنگآمیزی، چشم با یک عدسی(با درشتنمایی بالاتر) مورد معاینه قرار
میگیرد.4)روش درآوردن جسم خارجی برحسب اندازه و محل آن در چشم
تعیین میگردد.5)پس از خارج کردن جسم خارجی، یک پوشش روی چشم
گذاشته میشود تا چشم آسیب دیده بسته بماند. البته پس از 2 روز، چشم
باید مجدداً تحت معاینه قرار گیرد.6)پزشک برای بیمار قطره چشمی حاوی
آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت، داروهای ضد درد و قطره چشمی
بیحسکننده تجویز میکند.7)بیمار پس از برداشتن جسم خارجی و نهایتاً خارج
کردن پوشش روی چشم، میتواند با نظر پزشک به انجام کارهای روزانه مطابق
قبل بپردازد.
اورژانس جسم خارجی:
جسم خارجی در چشم و وجود عفونت (خصوصاً اگر
بهطور کامل برداشته نشود) عوارض جبران ناپذیری را برای بیمار به همراه
دارد که یک اورژانس برای بیمار نیز تلقی میشود. در چنین حالتی اگر پس از
درآوردن جسم خارجی، درد زیادتر شود و در عرض ۲ روز رفع نشود، تب به
وجود میآید و یا بینایی فرد دچار مشکل میگردد.جسم وارد شده ممکن است
در قرنیه یا ملتحمه فرو رفته یا بچسبد و درد، اشک شدید و حساسیت در برابر
نور را برای فرد ایجاد کند. در این موارد هرگز نباید به چشم دست زد یا با
آب شست، زیرا ممکن است درد آن بدتر شود. اگر جسم خارجی در پلک بالا یا
پائین و یا در بن بستهای چشم باشد، پزشک بعد از معاینه به سرعت میتواند
آن را با پنبه یا پنس تمیز از چشم بیمار خارج کند.
نکات مناسب چشم پزشکی:
1)شستشوی کامل دستها و چرخش چشم به بالا،
پایین و طرفین2)عدم مالیدن چشمها3)در صورت پیدا نکردن جسم، به آرامی باید
پوست زیر چشم به سمت پایین کشیده شود. همچنین میتوان جسم را در پلک بالا
نیز جستجو کرد.4)با پیدا کردن جسم بیمار باید چشم را با آب شست و شو دهد
تا از التهابات آن کاسته شود.
نکاتی در خصوص خارج کردن جسم از چشم:
1)صورت را داخل یک ظرف آب برده و پلک را باز
و بسته نمایید.2)با استفاده از یک دستمال تمیز، جسم را خارج کنید.3)اگر
جسم خارجی در قسمت بالا قرار گرفته، پلک را بالا برده و به سمت پایین نگاه
کنید.4)حتی در مواقع اضطراری سعی به در آوردن اجسام خارجی که در مرکز قرنیه
گرفتهاند، نکنید زیرا این کار موجب خراشیدگی قرنیه و آسیب جدی به چشم
میشود.5)اگر در مواقعی خردههای فلز به درون چشم رفته باشند، باید بیمار
را به نزدیکترین مرکز بهداشتی انتقال داد.6)فشار بیش از حد به سطح چشم
احتمال دارد فرد را با کوری دائمی مواجه کند.7)هرگز برای خارج کردن اجسام
خارجی نباید از وسایلی نظیر چوب کبریت و خلال دندان استفاده کرد بلکه با یک
پنس نرم و تمیز یا پیچیدن یک پنبه به دور چوب کبریت و مرطوب کردن آن،
میتوان جسم را از چشم خارج کرد.8)پزشک با خارج کردن جسم به وسیله قطرههای
ضدعفونی کننده (با محلول اسید بوریک، سیانور مرکور رقیق و محلولهای آنتی
بیوتیکی) چشم را شستو شو میدهد. اگر چنین کاری موفقیت آمیز نباشد با
عکسبرداری و یا سایر وسائل تخصصی میتوان جسم را خارج نمود.
پیشگیری از بروز صدمات چشمی:
1-در زمان استفاده از اسپری باید از برخورد آن به چشمها جلوگیری کرد.
2-پرهیز از پاشیدن روغن به چشمها در هنگام سرخ کردن غذا.
3-استفاده از عینک ایمنی در هنگام استفاده از مواد شیمیایی قوی.
4-گذاشتن عینک در برابر نور آفتاب و اشعههای ماوراء بنفش.
5-در ورزشهایی مانند تنیس، بسکتبال و والیبال باید مراقب برخورد توپ به چشمها باشیم.
داروهای چشمی:
قطرههای چشمی .پمادهای چشمی تنها سودی که
دارند، این است که در حفره چشم بیشتر باقی میمانند ولی موجب تاری دید
میشوند.برای جلوگیری از اثرات سیستمیک داروهای چشمی، با انگشت روی گوشه
داخلی چشم فشار کمی را وارد نمائید (بهخصوص در مورد افراد پیر، کودکان،
زنان شیرده یا باردار، بیماران کبدی، کلیوی و قلبی).بین 2 قطره مختلف چشمی
باید 5 تا 10 دقیقه فاصله قرار داد.در صورت تجویز قطره و پماد بهتر است
بیمار ابتدا از قطره استفاده کند و بعد از پماد.برخی از بیماران تمایل
دارند قطره چشمی را خودشان به درون چشم بریزند که در این صورت باید قطره را
در داخل یخچال بگذارند تا کمی سرد شود. با این کار در زمان ریختن قطره
بیمار اطمینان بیشتری حاصل میکند.
درمان با گیاهان:
برای رفع التهابات پلک و برطرف کردن خستگی
بیش از اندازه چشم میتوان از چند برش نازک میوه بر روی چشم استفاده
نمود.لوسیون ختمی برای رفع التهابات چشم بسیار مفید است.با گذاشتن برگ
کاهوی پخته شده میتوان از بروز دردهای شدید و یا علائم جدید در بیمار
جلوگیری کرد.در برخی از مواقع ممکن است بیمار با کبودی دور چشمها مواجه
گردد که در این صورت بابونه برای رفع این مشکل بسیار مفید است.برای رفع
تورم زیر چشم میتوان از انجیر تازه استفاده کرد.در نهایت میتوان گفت در
صورت ورود هر نوع جسم خارجی در چشم، فرد مصدوم را باید بدون فوت وقت به
نزدیکترین مرکز درمانی منتقل نمود.
منبع:7sib.ir